خودکفایی محصولات اساسی با اجرای سامانه‌های نوین آبیاری
تاریخ انتشار: ۴ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۹۰۷۱۸
بنابر آمارهای اعلامی متوسط بارش سالانه در برخی کشورها بالای ۷۰۰ میلی متر است، درحالیکه متوسط بارندگی سالانه در ایران ۲۵۰ میلیمتر و مجموع آب قابل استحصال کشور سالانه ۱۱۲ تا ۱۱۳ میلیارد مترمکعب است که به دلیل کاهش بارندگی در سال‌های اخیر، این عدد به ۱۰۰ میلیارد مترمکعب در سال رسیده است. با توجه به قرار گرفتن ایران روی کمربندی خشک و نیمه خشک و موضوع تغییر اقلیم، میزان بارش در ۲۰ سال اخیر کاهش معناداری داشته است که این امر منجر به بهره برداری بی رویه و غیرمجاز از آب های زیرزمینی و چاه های کشاورزی شده و در نهایت کار را به جایی رسانده که کمبود آب را به یک بحران جدی در بخش کشاورزی تبدیل کرده است، لذا اجرای سامانه های نوین به منظور افزایش عملکرد و کاهش استفاده از منابع آبی امری ضروری است.
بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
فراهم شدن زیرساخت ها شرط اجرای سامانه های نوین آبیاری در مزارع
علیقلی ایمانی مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران گفت: مصرف ۸۰ تا ۸۵ درصد آب در بخش کشاورزی معیار دقیق و علمی نیست چراکه مسئولان ضایعات و هدررفت آب در بخش صنعت و شرب را نمی بینند و تنها بدلیل داشتن کنتور، حجم آب مصرفی را از کل آب کم می کنند و مابقی را به حساب بخش کشاورزی و کشاورزان می زنند.
به گفته او، طبق بررسی های صورت گرفته ۳۰ درصد آب از محل تولید تا مصرف در بخش شرب هدر می رود که عدد بالایی است، از این رو مصرف ۸۰ تا ۸۵ درصدی آب در بخش کشاورزی قابل قبول نیست، کمااینکه معاونت آب و خاک وزارت جهاد هم این عدد را قبول ندارد.
ایمانی شرط اجرای سامانه های نوین آبیاری در مزارع را فراهم کردن زیرساخت های لازم اعلام کرد و افزود: گرچه کشاورزان به سبب افزایش ۱۵ درصدی راندمان خواهان اجرای سامانه های نوین اعم از آبیاری بارانی و قطره ای در مزارع هستند، اما پس از مراجعه با محدودیت منابع روبرو می شوند و همواره سطوحی هم که سامانه های نوین اجرا شده نشان می دهد که سرعت اجرا پایین است.
مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران ادامه داد: برای استفاده بهینه از منابع آب و افزایش عملکرد در واحد سطح باید سامانه های نوین را اجرا کنیم، اما شرط اجرای آن تزریق منابع لازم به کشاورزان است تا ضمن کاهش مصرف آب، تولید ماده خشک در واحد سطح افزایش یابد.
او با اشاره به دلایل کندی یا بی رغبتی کشاورزان به اجرای سامانه های نوین آبیاری گفت: اگر هر هکتار اجرای سامانه های نوین به عنوان مثال ۱۰۰ میلیون تومان هزینه داشته باشد، دولت در برآورد هزینه ها ممکن است هرهکتار را ۶۰ میلیون تومان در نظر بگیرد و ۸۵ درصد این عدد را پرداخت می کند که در نهایت به سبب عدم واقعیت رقم پرداختی دولت با هزینه ها، در عمل سامانه های نوین ابیاری در مزارع و باغات اجرا نمی شود.
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: سامانه نوین آبیاری منابع آبی آبیاری قطره ای اجرای سامانه های نوین آبیاری آب در بخش کشاورزی میلیون تومان هزار هکتار بهره وری آب و خاک ۱۵ درصد ۸۵ درصد ۳۰ درصد مصرف آب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۹۰۷۱۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نقش آبخیزداری در پیشگیری از هدررفت ۳۳ درصدی آب باران
به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، از نگاه عموم مردم سیل بلای آسمانی است که نامش هم‌ردیف خسارت‌های جانی و مالی متعددی قرار می‌گیرد و باعث می‌شود که خاطرات تلخی را به یاد بیاوریم اما آیا می‌توان از این تهدید، فرصت ساخت؟ آیا این حجم از آب که به یکباره روان می‌شود را می‌توان ذخیره کرد تا کمکی برای روزهای کم‌آبی و خشکسالی شود؟
بیشتر بخوانید نرخ بالای هدررفت آب در سیلاب‌ها / تعارض منافع مانع اجرای آبخیزداری در کشور ابتکارات گذشتگان در مدیریت زیرسطحی آباگر نگاهی به تاریخ این کشور بیاندازیم، ابتکاراتی از گذشتگان می‌بینیم که می‌توان با الهام گرفتن از آنها راهی برای فرار از عواقب کم بارشی و خشکسالی پیدا و سیلاب‌ها را هم کنترل کرد. برای مثال ساکنان کویرنشین ایران با ساخت قنات و آب انبار، آب را به زیرزمین هدایت می‌کردند تا از تبخیر در امان باشد و کیفیت خود را هم حفظ کند. آنچه نیاکانمان سالیان دور انجام می‌دادند را امروز تحت عنوان آبخیزداری می‌شناسیم.
کاشت هندوانه دیم در دل گرمترین نقطه ایران با کمک آبخواندارینمونه بسیار جالب از ردپای آبخیزداری در گذشته، کاشت هندوانه دیم در دل گرمترین نقطه ایران است. بهمن ایزدی کویرشناس در گفت‌وگو با ایسکانیوز درپاسخ به این سوال که چطور مردمان ساکن گرمترین نقطه ایران پرآب‌ترین محصول را به صورت دیم می‌کاشتند، گفت: نیاکان ما سالها با ایجاد الگوی کاشتی که مبتنی بر آب نباشد، توانسته‌اند هوشمندانه در مناطق خشک زندگی کنند. در حقیقت ظرفیت آب و خاک را آنالیز کردند و کشاورزی ی انجام دادند که به آب چندانی نیاز ندارد.
وی افزود: بیابان لوت گرمترین و خشک‌ترین بیابان جهان است و بیشترین دمای سطح زمین در این نقطه قرار دارد، دقیقاً در ۷۰ کیلومتری شمال شرق مرکز گرمترین نقطه زمین که ما ۱۶ سال روی آن مطالعه کرده‌ایم، آبادی‌هایی وجود دارد که کشت دیم سیلابی انجام می‌دهند؛ آن هم در منطقه‌ای که ریزش نزولات جوی در حالت بسیار خوشبینانه ۵۰ میلیمتر است.
ایزدی توضیح داد: این مردم هوشمندانه با ایجاد سد خاکی که به آن بند می‌گویند، آب باران را در دشت‌های فراخی که در مسیر سیل هستند، نگه می‌دارند و آن منطقه به تالاب تبدیل می‌شود و با نفوذ آب به سفرهای زیر زمینی در واقع آبخوان‌داری می‌کنند.
وی ادامه داد: یعنی نه تنها از زمین آبی برداشت نمی‌کنند و چاهی نمی‌زنند بلکه با ایجاد سد خاکی بندسار، حصارهایی در اطراف حوزه بندسار می‌سازند که از پیش روی تپه‌های ماسه بادی سرگردان جلوگیری می‌کند؛ در واقع مانع پیشروی بیابان می‌شوند. آب موجود در بندسار به مرور زمان در لایه‌های زیرین زمین رسوخ کرده و سفره‌های آب زیرزمینی را غنی می‌کند.
ایزدی بیان کرد: بعد از فروردین دمای محیط افزایش پیدا می‌کند و آب کم عمق مانده در حوضه تالاب خشک می‌شود و پس از آن بومیان با کشت هندوانه دیم که پرآب‌برترین محصول است در اراضی مرطوب زیرسطحی بدون اینکه حتی یک قطره آب به آن بدهند مرغوب‌ترین محصول که خاصیت دارویی نیز دارد، برداشت می‌کنند.
وجود تاریخچه‌ای این چنین در کشور ما ثابت می‌کند که می‌توان کاری کرد که آب باران، تبدیل به سیلاب‌هایی نشود که جان و مال ما را تهدید کند و در نهایت هم حجم بسیاری از آن هدر برود.
آبخیزداری راهی برای کاهش فرونشستاز جهتی برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی باعث شده تا شاهد فرونشست‌های متعدد در کشور باشیم و این موضوع می‌تواند برای کشور زلزله‌خیزی مانند ایران بسیار خطرناک باشد اما نکته جالب توجه اینجاست که کارشناسان معتقدند با کمک آبخیزداری می‌توان این مشکل را هم حل کرد.
فریبرز ناطق‌الهی استاد پژوهشکده زلزله‌شناسی در این خصوص به ایسکانیوز گفت: فرونشست زمانی رخ می‌دهد که آب‌زیرزمینی، نفت و معادن طبیعی از زیر زمین به بیرون کشیده می‌شوند. متاسفانه در ایران به دلیل کمبود آب و سو مدیریت در سال‌های طولانی آب‌های زیرزمینی را بدون هیچ اصولی خالی کردیم و این باعث شده که پهنه‌های ما دچار فرونشست شوند.
وی افزود: فرونشست بدترین اتفاقی است که در شهرها رخ می‌دهد چراکه زیر ساختمان‌ها را خالی می‌کند و فونداسیون‌ها دچار مشکل می‌شوند. درحقیقت فرونشست باعث افزایش تخریب زلزله می‌شود. بیشترین فرونشست در مناطقی است که آب بیشتری برداشت شده است. در دشت قزوین، اطراف تهران، جنوب تهران، اصفهان، خراسان و شیراز شاهد فرونشست‌هایی هستیم که در شرایط بحرانی هستند. راه کنترل آن هم آبخیزداری و مدیریت برداشت آب است.
آبخیزداری راهی برای کاهش هدررفت آب در سیلاباز حمید سینی‌ساز کارشناس سیاست‌گذاری آب پرسیدیم که آیا راهی برای ذخیره سیلاب‌ها وجود دارد، گفت: هدف از آبخیزداری کنترل آبی است که شدت و قدرت پیدا کرده و ممکن است خسارت بزند و در نهایت عمده آن تبخیر شده یا با خروج از مرز از دسترس خارج شود. با کمک آبخیزداری، می‌توانیم این آب را در همان مکان بارش به سفره‌های آب زیرزمینی منتقل کنیم.
وی ادامه داد: این کار از نرخ بالای هدررفت آب در سیلاب و تبخیر آن جلوگیری می‌کند. آبخیزداری روشی کلاسیک و علمی است که به شما کمک می‌کند، آبی را که بخش عمده آن هدر رفته، تبخیر شده و بخشی هم از مرزهای آبی و خاکی خارج می‌شود را ذخیره کنید. انتقال این آب به سفره‌های زیرزمینی هم تبخیر را کاهش می‌دهد و هم حرکت را کند می‌کند که مانع از دسترس خارج شدن آن شود. به این ترتیب در هر فصلی از سال قابل برداشت است. البته آبخیزداری به این معنا نیست که نظام بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی درستی نداشته باشیم که هر کسی از هر جایی که خواست، بهره‌برداری کند.
آبخیزداری در ایران قدمتی ۲۵۰۰ ساله داردکارشناس آب با بیان اینکه آبخیزداری ریشه تاریخی دارد، توضیح داد: دانش و تکنولوژی آبخیزداری به صورت بومی از چند هزار سال قبل تاکنون در کشور بوده و در اسناد تاریخی هم وجود دارد. سابقه وجود سازه‌هایی مانند آب انبار و قنات این امر را تائید می‌کند. مدیریت زیرسطحی بارش‌ها به دوره پیش از هخامنشیان بازمی‌گردد. اولین قنات‌های ما متعلق به دوره پیشدادیان است و قدمتی بالاتر از ۲ هزار و ۵۰۰ سال دارد. این نشان می‌دهد که نیاکان ما می‌دانستند که اگر بخواهند آب را در این اقلیم گرم و نیمه خشک روی سطح زمین ذخیره کرده، انتقال داده و مصرف کنند، عمده آب را از دست می‌دادند.
کارشناس آب درخصوص میزان هدررفت آب در نبود آبخیزداری گفت: براساس بیلان‌های آبی که چند سال یک بار بروزرسانی می‌شوند، تقریبا بین ۶۹ تا ۷۱ درصد ورودی آب از محل بارش، تبخیر می‌شود. حدودا ۸ تا ۱۰ درصد هم به شکل خارج شدن از مرزهای آبی و خاکی کشور، هدر می‌رود. در مجموع چیزی حدود ۲۰ درصد از بارش‌ها برای استفاده باقی می‌مانند. البته همه این میزان آب هم استفاده نمی‌شود و باید هدررفت و نشتی آب در شبکه‌های توزیع را هم حساب کرد. اگر این ۸۰ درصد تلفات را بتوانیم با آبخیزداری به سمت سفره‌ها هدایت کنیم، نمی‌خواهم بگویم تلفات صفر می‌شود اما حداقل ۳۳ درصد آن قابل ذخیره است.
وی تاکید کرد: در واقع اراده مدیریتی کافی برای اجرای آبخیزداری وجود ندارد و علاوه بر این تعارض منافعی هم در این میان هست که اجازه نمی‌دهد این کار انجام شود. بحران‌نمایی در حوزه مدیریت آب برای مسئولان با تملک بودجه‌های بیشتر و به دست گرفتن امکانات و دور زدن کارهای کارشناسی همراه شده است.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
حسن وحید، معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان منابع طبیعی در برنامه سلام خبرنگار صبح شنبه ۱۱ فروردین ۱۴۰۳ شبکه خبر گفته که برای ۹۰ میلیون هکتار از اراضی مطالعه شده کشور طرح‌های آبخیزداری تدوین شده که در صورت اجرای کامل آنها، تنها در زمینه استحصال آب، سالانه ۵۰ میلیارد متر مکعب آب در دسترس قرار می‌گیرد که با توجه به تغییرات اقلیمی و کاهش مناب آب از اهمیت بالایی برخوردار است و حجم زیادی از کسری آبخوان‌ها را جبران می‌کند.
وی تصریح کرد: آبخیزداری از نظر اقتصادی نیز، پر سود است و طبق محاسبات، اجرای طرح‌های آبخیزداری بین ۴.۵ تا ۴.۷ برابر هزینه‌های صرف شده، سود اقتصادی به همراه خواهد داشت.
وحید درباره فواید آبخیزداری اظهار داشت: یکی از مهمترین تأثیراتی که می‌تواند داشته باشد این است که ما در اجرای پروژه آبخیزداری تا ۹ تن می‌توانیم فرسایش خاک را کاهش دهیم. در حال حاضر فرسایش خاک کشور حدود ۱۵ و ۴ دهم تن است که این رقم با اجرای آبخیزداری حدود ۹ تن کاهش پیدا می‌کند و به سطح فرسایش طبیعی خودش می‌رسد.
وی افزود: همچنین در زمینه استحصال آب باران، حدود ۵۳۰ متر مکعب در هر هکتار بطور متوسط می‌توان آب باران استحصال کرد و از همه مهمتر این که تا ۷۰ درصد سرعت ناشی از سیلاب را هم می‌تواند کاهش دهد.
وحید عنوان کرد: یکی دیگر از اثراتی که اجرای آبخیزداری می‌تواند داشته باشد این است که پوشیه یا پوشش گیاهی زمین را تقویت می‌کند و علاوه بر حفظ جنگل یا مراتع، می‌تواند تا ۱۲۰ کیلوگرم علوفه را در سطح مراتع افزایش دهد.
معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان منابع طبیعی گفت: تاکنون در کشور حدود ۳۲ میلیون هکتار پروژه آبخیزداری اجرا شده است که اثرات بسیار خوبی هم داشته و حدود ۹۰ میلیون هکتار نیز تدوین شده که ۲۰ میلیون هکتار آن آماده اجراست.
وی افزود: خوشبختانه در برنامه هفتم با پیشنهادی که دولت داد و تصویبی که مجلس شورای اسلامی داشت در ۱۲۰ میلیون هکتار هم ما می‌توانیم در برنامه هفتم اجرای آبخیزداری داشته باشیم.
وحید با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های آبخیزداری، امکان مشارکت مردم است، گفت: پروژه آبخیزداری در چند بخش انجام می‌شود که مکانیک یا همان سازه‌های خشکه چین‌ها، پخش سیلاب‌ها و بندهای سنگ ملات و .. را شامل می‌شود. همچنین پروژه‌های بیومکانیک و مدیریت نیز وجود دارد که بهره برداران که بیشتر در بستر سامانه عرفی هستند می‌توانند در اجرای همه آنها مشارکت داشته باشند.
وی تصریح کرد: اجرای پروژه آبخیزداری حدود یک و نیم تا سه برابر می‌تواند آب قنوات و چاه‌ها را افزایش دهد، اگر در منطقه‌ای کشاورزان بند خاکی می‌خواهند، سنگ ملات می‌خواهند، پروژه بیومکانیکی می‌خواهند، بیولوژیک می‌خواهند می‌توانند مشارکت کنند و با اجرای طرح ها، منابع آب مورد نیازشان را افزایش دهند.
وحید با بیان اینکه حجم بارش کشور بیش از ۴۰۰ میلیارد متر مکعب است تصریح کرد: حدود ۱۰۰ میلیارد متر مکعب از بارش‌ها استفاده می‌شود و ۳۰۰ میلیارد متر مکعب به نحوی دارد هدر می‌رود یا تبخیر می‌شود یا از دسترس خارج می‌شود. مهمترین کارکردی که پروژه آبخیزداری دارد این است که بخشی از این حجم ۳۰۰ میلیارد متر مکعب آب را می‌تواند در قالب پروژه‌های مختلف قابل استحصال کند.
وی با بیان اینکه کسری آبخوان‌ها ۱۴۰ میلیارد متر مکعب است، افزود: طبق آماری که وزارت نیرو داده است، اگر ما پروژه آبخیزداری در سطح ۹۰ میلیون هکتاری را اجرا کنیم بالغ بر ۵۰ میلیارد متر مکعب آب در سال قابل استحصال می‌شود.
وحید با اشاره به تاثیر آبخیزداری در جلوگیری از فرسایش خاک گفت: هر سانتی متر خاک بیش از صدها سال طول می‌کشد که تولید شود و با اجرای پروژه آبخیزداری حجم فرسایش به شدت کاهش پیدا می‌کند و می‌توان سالانه از فرسایش بیش از ۶۳۰ میلیون تن خاک پیش گیری کرد.
معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان منابع طبیعی درباره برنامه‌های آتی آبخیزداری کشور گفت: در برنامه هفتم با پیشنهادی که دولت داشته اجرای آبخیزداری به ۲۰ میلیون هکتار در سال رسیده که این عدد، عدد بسیار خوبی است البته ما توان تا ۴۰ میلیون هکتار را هم داریم.
در جدول زیر می‌توانید، میزان تاثیرات مثبت آبخیزداری در حفظ خاک، افزایش علوفه و افزایش آب چاه‌ها را مشاهده کنید.
|
| ||
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
از جهتی با کاهش ۷۰ درصدی سرعت سیل می‌توان خسارت‌های وارده را کاهش داد و از این طریق هم صرفه‌جویی کرد. براساس آمار سازمان منابع طبیعی بیش از ۴۵۰ شهر و ۸ هزار و ۶۵۰ روستا درکشور در معرض خسارت سیل قرار دارند و طی ۱۰ سال گذشته، بیش از ۱۶۰۰ سیل در مناطق مختلف اتفاق افتاده که خسارت اقتصادی هر سیل به طور متوسط ۴۰ میلیارد تومان برآور شده است. این سازمان می‌گوید که اقدامات آبخیزداری، خسارت‌های سیل را بیش از ۷۰ درصد کاهش می‌دهد.
انتهای پیام /
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»